Human papillomavirus
Analiz haqqında ümumi məlumat
Uşaqlıq boynu xərçənginin əksəriyyəti insan papillomavirusu (HPV) infeksiyasının təsiri nəticəsində yaranır. Bu günə qədər serviks epitelində müxtəlif davamlılıq qabiliyyəti və müxtəlif dərəcədə onkogen riski olan 150-yə yaxın HPV növü məlumdur. HPV tip 16 yüksək onkogen riskli qrupuna aiddir. Məlum olub ki, uşaqlıq boynu xərçəngi hallarının 50%-i HPV tip 16-dan qaynaqlanır. Həmçinin, HPV tip 16 vulva, vagina, anus və penis xərçənglərinin böyük əksəriyyətində aşkar edilə bilər. Bu günə qədər HPV tip 16 üçün RT-PCR testi bu xəstəlikləri olan qadınlarda uşaqlıq boynu xərçəngi və prekanseröz xəstəliklər üçün skrininq və izləmə proqramına daxildir.
RealTime-PCR, bioloji materialda (məsələn, sidik-cinsiyyət yaxmasında) HPV DNT genetik materialının fraqmentlərini aşkar etməyə, həmçinin virus yükünü (xaçlarla) ölçməyə imkan verən molekulyar diaqnostik üsuldur.
HPV üçün RT-PCR testi aşağıdakı hallarda tövsiyə olunur:
1. Sitoloji yaxmada aydın olmayan atipik skuamöz epitel hüceyrələri aşkar edildikdə;
2. Anormal sitoloji nəticələri olan, lakin kolposkopiya/biopsiya nəticələri normal olan qadınların sonrakı təqibi üçün;
3. CIN 2+ (orta dərəcəli displaziya) müalicəsinin effektivliyini qiymətləndirərkən;
4. Sitoloji yaxma ilə birlikdə 30 yaşdan yuxarı bir qrup qadında uşaqlıq boynu xərçəngi və prekanseröz şərtlərin skrininqi zamanı. Qeyd etmək lazımdır ki, hazırda RT-PCR-nin sitoloji yaxma ilə birlikdə istifadəsi yalnız 30 yaşdan yuxarı qadınlar qrupunda tövsiyə olunur. RT-PCR-nin skrininq testi kimi (tək və ya sitoloji testlə birlikdə) 30 yaşdan kiçik bir qrup qadında istifadəsi tövsiyə edilmir. Həmçinin 65 yaşdan yuxarı qadınlar qrupunda uşaqlıq boynu xərçənginə qarşı skrininq aparılmır.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
Bu şərtləri olan qadınlarda uşaqlıq boynu xərçənginin və prekanseröz xəstəliklərin skrininqi və monitorinqi üçün.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
- Sitoloji yaxmada əhəmiyyəti bilinməyən atipik skuamöz epitel hüceyrələri (AKS-US) aşkar edildikdə;
- anormal sitoloji nəticələri olan, lakin kolposkopiya/biopsiya nəticələri normal olan qadınların təqibi;
- CIN 2+ müalicəsinin effektivliyini qiymətləndirərkən;
- hər 5 ildən bir sitoloji yaxma ilə birlikdə 30-60 yaşlı bir qrup qadında uşaqlıq boynu xərçəngi və prekanseröz xəstəliklər üçün skrininq zamanı.
Müsbət nəticə:
HPV tip 16 (HPV yüksək onkogen risk).
Mənfi nəticə:
- norma;
- infeksiyanın dayandırılması;
- tədqiqat üçün biomaterialın səhv toplanması.
Nümunədə qan biomaterialının olması reaksiyaya mane ola bilər.
Vacib Qeydlər
- Tək müsbət HPV-16 RT-PCR testi uşaqlıq boynu xərçəngi və prekanseroz vəziyyətlər riski demək deyil;
- HPV tip 16 üçün mənfi RT-PCR testi uşaqlıq boynu xərçəngi riskini tamamilə aradan qaldırmır.