Neonatal İRT
Neonatal dövrdə kistik fibroz üçün skrininq üçün istifadə olunur. Kistik fibroz bir çox sistemi, xüsusən də tənəffüs sistemini, mədə-bağırsaq sistemini, sidik-cinsiyyət sistemini, mədəaltı vəzi, qaraciyər və tüpürcək vəzilərini zədələyən xəstəlikdir.
Normal orqanizmdə ekzokrin vəzlər su ilə zəngin bir quruluşa malikdir və mayedir. Ancaq kistik fibrozlu insanların ifrazatları genetik pozğunluq səbəbindən susuz qaldığı üçün bu ifrazatların axıcılığını itirdiyini söyləmək olar. Buna uyğun olaraq həm daha tünd, həm də daha sıx konsistensiyaya malik olan vəzlər ağciyər, mədəaltı vəzi, qaraciyər, bağırsaq, sinus və cinsiyyət orqanlarının fəaliyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Məsələn, funksiyalarını yerinə yetirə bilməyən vəzlər mikrobların ağciyərlərdə yerləşməsini asanlaşdıraraq, ciddi ağciyər infeksiyalarına səbəb ola bilər. Qaralmış ifrazatlar sinusları da bağlayaraq xroniki sinusitə gətirib çıxarsa da, bu da qaraciyər və mədəaltı vəzi kanallarının tıxanmasına və həzmi çətinləşdirə bilər.Genetik xəstəlik olan kistik fibroz (KF) qazanılmış xəstəlik deyil, xəstəlik birbaşa anadan və ya atadan ötürülür və körpə bu xəstəlikdən təsirlənir. doğulur. Xəstəlik irsi olsa da, bəzi hallarda valideynlərdə bu xəstəlik və ya xəstəliyin əlamətləri olmadığı halda qüsurlu gen uşağa keçə bilir.Kistik fibroz xəstələrinin təxminən 80%-nə 5 yaşından əvvəl diaqnoz qoyulur, Bu xəstələrin 10%-də yeniyetməlik dövrünə qədər diaqnoz qoyula bilməz. Bəzi xəstələrdə simptomlar yüngül keçdiyi üçün 40-50 yaşa qədər diaqnoz qoyulmaya bilər.
Yenidoğulmuşlarda kistik fibroz üçün skrininq doğumdan sonrakı ilk bir neçə gün ərzində aparılır. KF-nin erkən diaqnozunu qoymaqla, tibb işçiləri valideynlərə uşaqlarını mümkün qədər sağlam saxlamağın yollarını öyrənməyə və xəstəliklə bağlı ciddi, ömürlük sağlamlıq problemlərini gecikdirməyə və ya qarşısını almağa kömək edə bilər.
Tədqiqatlar göstərir ki, erkən yaşlarında KF qayğısı alan uşaqlar sonradan diaqnoz qoyulan uşaqlara nisbətən daha yaxşı qidalanır və daha sağlam olurlar. Erkən diaqnoz və müalicə ilə adətən :
· Böyümə inkişafı daha yaxşı gedir
· Ağciyərləri sağlam saxlamağa kömək edir
· Xəstəxanada qalma müddətini azalır
· Həyatına illər əlavə olunur
İRT adətən bədəndə kiçik səviyyələrdə olur. KF olan insanlarda İRT səviyyələri yüksək olur, lakin körpə vaxtından əvvəl doğulubsa, stressli doğuş olubsa və ya digər səbəblərə görə İRT səviyyələri də yüksək ola bilər. Körpənizin yeni doğulmuş skrininq nəticələrindən asılı olaraq, KF diaqnozunu istisna etmək və ya təsdiqləmək üçün sizdən körpənizdə tər testi tələb oluna bilər.
Analizin üsulu: FIA
Analiz üçün hansı biomaterial istifadə edilə bilər? Venoz qan
Guthrie kartı adlanan xüsusi kartda bir neçə damcı daban qanı alınır.
Yenidoğanın müayinəsi körpənin həyatının ilk bir neçə günündə, adətən xəstəxanadan çıxmazdan əvvəl aparılır. Guthrie kartı adlanan xüsusi kartda daban deşikindən bir neçə damcı qan toplanır.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
Testin məqsədi yeni doğulmuş körpələri kistik fibroz üçün skrininq etmək üçün filtr kağızına hopdurulmuş tam qan nümunələrində insan immunoreaktiv tripsinogeninin (İRT) səviyyəsini müəyyən etməkdir.
Nəticələr nə deməkdir?
Müsbət yeni doğulmuş skrininq nəticəsi körpədə KF ola biləcəyini və KF-ni istisna etmək və ya diaqnoz qoymaq üçün tər testi vasitəsilə əlavə test tələb olunduğunu bildirir. Tər testi körpənin tərində nə qədər duz olduğunu ölçür. Bu test KF diaqnozunun yeganə yoludur, lakin tər testinin nəticələri qeyri-müəyyən olarsa, digər test növləri diaqnozu təsdiqləməyə və ya məlumatlandırmağa kömək edə bilər