Karnitin sərbəst, Karnitin total, L-Karnitin
L karnitin üçün sidik analizi (sərbəst və ümumi)
Sidikdə sərbəst və ümumi L-karnitinin konsentrasiyasının təyini, ilkin və ikincil karnitin çatışmazlığının diaqnostikası, həmçinin karnitin preparatları ilə müalicə zamanı onun səviyyəsini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Karnitin, lizin və metionin amin turşularının törəməsi olan vitaminə bənzər bir birləşmədir. Onun aktiv formasına levokarnitin və ya L-karnitin deyilir. L-karnitin insan orqanizmində bir çox biokimyəvi reaksiyalar üçün kofaktordur. Uzun zəncirli yağ turşularının daşınması və beta-oksidləşməsi, qlikoliz və qlükoneogenez prosesləri, üzvi turşuların və ksenobiotiklərin detoksifikasiyası üçün lazımdır. Bundan əlavə, L-karnitin oksidləşdirici stress və apoptozun tənzimlənməsində iştirak edir. Əsasən qaraciyər və böyrəklərdə sintez olunur, digər mənbəyi qidadır (ət məhsulları). Yetkin bir kişinin bədənində təxminən 15-20 q karnitin var, onun 95% -ə qədəri skelet əzələ toxumasında olur. Karnitinin əsas ifraz yolu böyrəklərdir. Normalda böyrək boruları karnitinin reabsorbsiyasını təmin edir və onun sidikdə itkisinin qarşısını alır.
Analizin üsulu: Tandem kütlə spektrometriyası ilə yüksək performanslı maye xromatoqrafiyası.
Analiz üçün hansı biomaterial istifadə edilə bilər? Sidiyin tək bir hissəsi.
Analizə necə düzgün hazırlaşmaq olar?
• Sınaqdan 24 saat əvvəl pəhrizinizdən spirti xaric edin.
• Sidik toplamadan 48 saat əvvəl (həkiminizlə məsləhətləşərək) diuretik qəbul etməkdən çəkinin.
Analiz nə üçün istifadə olunur?
• Birincili və ikincil L-karnitin çatışmazlığının diaqnozu üçün;
• karnitin preparatları ilə müalicə zamanı L-karnitinin səviyyəsini qiymətləndirmək.
Analiz nə vaxt təyin olunur?
• Karnitin çatışmazlığı əlamətləri üçün: qeyri-ketotik hipoqlikemiya, hiperammonemiya, əzələ zəifliyi, kardiomiopatiya, hepatomeqaliya;
• periferik damar xəstəlikləri, şəkərli diabet, hipertoniya, ürək çatışmazlığı, koronar ürək xəstəliyi və dislipidemiyası olan xəstələrin monitorinqi zamanı.
Karnitin səviyyəsinin artmasının səbəbləri:
• Fankoni sindromu;
• sistinoz;
• okuloserebrorenal sindrom (Low sindromu);
• karnitin preparatları ilə müalicə.
Karnitin səviyyəsinin azalmasının səbəbləri:
• birincili sistemli karnitin çatışmazlığı;
• ornitin transkarbamilaza çatışmazlığı;
• karbamoilfosfat sintetaza çatışmazlığı;
• sitoxrom C oksidaz çatışmazlığı;
• lizinurik zülallara qarşı dözümsüzlük;
• qaraciyərin sirrozu;
• xroniki böyrək xəstəlikləri;
• karnitində aşağı pəhriz (süd və tərəvəz);
• malabsorbsiya sindromu;
• valproik turşusu, zidovudin, emetin, pivampisilin istifadəsi.